اسید فرمیک

اسید فرمیک در طبیعت به‌ویژه در برخی مورچه‌ها و سایر حشرات یافت می‌شود که از آن به‌عنوان مکانیزم دفاعی استفاده می‌کنند. این ماده در‌صورت تماس با پوست یا چشم می‌تواند باعث درد و سوزش شود. این عنصر را می‌توان به‌طور مصنوعی با واکنش مونوکسید کربن و آب یا با تصفیه سدیم فرمت با اسید سولفوریک تولید کرد.

ساختار فرمیک اسید:

فرمیک اسید (نام دیگر این ماده) یک ترکیب شیمیایی با فرمول HCOOH است و به‌عنوان ساده‌ترین اسید کربوکسیلیک با ساختار H−C (=O)−O−H شناخته می‌شود، به این معنا که یک اتم کربن دارد که به یک اتم اکسیژن و یک گروه هیدروکسیل (OH) اتصال می‌یابد.

خواص اسید فرمیک:

اسید متانوئیک دارای نقطه جوش 100.8 درجه سانتی‌گراد و نقطه‌ذوب 8.4 درجه سانتی‌گراد است و قابلیت حل شدن در آب را دارد. و از این ماده می‌توان به‌عنوان نگهدارنده، عامل ضدباکتری و منعقدکننده لاستیک استفاده کرد.

HCOOH را می‌توان با اثر اسید سولفوریک بر روی فرمات سدیم تهیه کرد که از مونوکسید کربن و هیدروکسید سدیم تولید می‌شود؛ همچنین می‌توان آن را با هیدرولیز متیل فرمات به دست آورد. اسید فرمیک در شمار انواع اسید‌های ضعیف  قرار می‌گیرد که می‌تواند یک پروتون به یک باز اهدا کند و یک باز مزدوج به‌ نام فرمت تشکیل دهد. اسید مورچه دارای مقدار pKa 3.745 است، به این معنا که اسیدی‌تر از اسید استیک است؛ اما نسبت به اسید هیدروکلریک قدرت اسیدی کمتری دارد.

دیگر ویژ‌گی‌ها

• شکل ظاهری: مایع بی‌رنگ گازدار
• دارای بوی خورنده و تند
• چگالی: 1.22 گرم در میلی لیتر
• نقطه‌ذوب: 8.4 درجه سانتی‌گراد
• نقطه: 100.8 درجه سانتی‌گراد
• کاملا قابل حل شدن در آب
• وزن مولکولی: 46.025 گرم مول
• در بر دارنده یک واحد پیوند کووالانسی و دو گیرنده پیوند هیدروژنی

اسید جوهر مورچه چیست؟

این ماده را اولین بار از مورچه‌های خاصی جدا کرده‌اند و نام آن از کلمه لاتین formica به‌معنای مورچه گرفته شده است، به همین دلیل به آن اسید مورچه گفته می‌شود و یک واسطه مهم در سنتز شیمیایی و متابولیسم ترکیبات تک‌کربنی به‌حساب می‌آید. از عنصر فوق با  نام‌های اسید متانوئیک یا اسید مورچه نیز یاد می‌شود.

تولیدکنندگان و کشورهای تولیدکننده اسید فرمیک:

فرمیک اسید یک اسید آلی همه‌کاره است که کاربردهای زیادی در صنایع مختلف مانند تمیز کردن، خوراک، نساجی، چرم، لاتکس و سنتز شیمیایی دارد. چین، سوئد، ترکیه، هند، آلمان، هند، اندونزی و پاکستان ازجمله کشورهایی هستند که اسید مورچه تولید می‌کنند. در ادامه به معرفی دو برندمعروف می‌پردازیم:

• لوکسی چین: Luxi China: Luxi Chemical Group Co. Ltd یک شرکت بزرگ دولتی است که مواد شیمیایی داخلی و وارداتی، کود، مواد جدید و تجهیزات مختلفی را تولید می‌کند. این تولیدکننده یک شرکت تابعه به نام Liaocheng Luxi Formic Acid Chemical Co., Ltd دارد که تخصص آن را می‌توان تولید اسید متانوئیک توسط فرآیند متیل فرمات دانست.

لوکسی چین این ماده را با درجه خلوص‌های مختلف مانند 76٪، 85٪، 90٪، 94٪ و 99٪ به تولید می‌رساند. همچنین دارای گواهی‌نامه‌های REACH و FAMI-QS است. Luxi China ادعا می‌کند که محصول این شرکت به‌طور گسترده در صنایع پزشکی، صنایع شیمیایی، صنعت آفت‌کش‌ها و صنعت سیلو مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• BASF آلمان: BASF SE یک شرکت شیمیایی چندملیتی است که محصولات متنوعی مانند مواد شیمیایی، محلول‌های صنعتی، فناوری‌های سطحی و مواد
• مناسب برای تغذیه، مراقبت و راه‌حل‌های کشاورزی را در چرخه تولید خود قرار می‌دهد و یک تامین‌کننده جهانی با امکانات تولید در اروپا (آلمان)، آسیا (چین) و آمریکای شمالی (ایالات متحده آمریکا) به‌حساب می‌آید.

BASF آلمان اسید مورچه را با کمک کربونیلاسیون متانول و با غلظت‌های مختلف مانند 85% و 90% تولید می‌کند. این محصول در بازارهای اروپایی با نام تجاری Protectol® FM شناخته می‌شود.  BASF آلمان مدعی است که محصول تولیدی آن در پاک‌سازی و بیوسید، خوراک و سیلو، فرآوری نساجی و چرم، انعقاد لاتکس و بلوک‌های ساختمانی برای نمک‌های فورمات کاربرد دارد.

کاربردهای اسید فرمیک:

از اسید مورچه به‌عنوان ماده‌ای همه‌کاره نام برده می‌شود؛ زیرا کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد که برخی از آن‌ها را در ادامه معرفی خواهیم کرد:

• محرک رشد:

در افزودنی‌های خوراک دام این عنصر شیمیایی نقش محرک رشد را ایفا می‌کند و روی فلور روده حیوانات (طیور، خوک و گاو) تاثیر مثبتی می‌گذارد، بازده خوراک و میانگین افزایش وزن روزانه را بهبود می‌بخشد و بیماری‌های ناشی از بیماری‌زا را در روده‌ها کاهش می‌دهد.

• نگهدارنده:

این ماده در غذاهای انسان به‌عنوان نگهدارنده و ایجاد‌کننده طعم و عطر مصنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ همچنین یک عامل ضدباکتری محسوب می‌شود که توانایی پیشگیری از رشد باکتری‌ها و حفظ و مواد مغذی را دارد.

• واسط و افزودنی:

فرمیک اسید در صنعت، به‌عنوان واسطه برای تمیز کردن، برنزه کردن، آماده‌سازی اسیدی و همچنین به‌عنوان افزودنی برای تولید گریس‌ها و قارچ‌کش‌ها به کار می‌رود؛ همچنین در سنتز مواد شیمیایی و دارویی مانند فرمامید، دی متیل فرمامید، فرمت کلسیم، فرمت سدیم و متیل فرمات نیز مفید واقع می‌شود.

• پیشگیری از رشد باکتری‌های مضر:

در صنعت آبزی‌پروری نیز این عنصر را برای جلوگیری از رشد گونه‌های ویبریو مورد بهره‌برداری قرار می‌دهند که باکتری‌های مضری هستند که باعث بیماری در ماهی و صدف می‌شوند.

• درمان کلونی زنبور‌عسل:

اسید مورچه در زنبورداری برای درمان کلونی‌های زنبور‌عسل آلوده به کنه انگلی Varroa destructor نقش مهمی را برعهده دارد و بدون آسیب رساندن به زنبورها یا آلوده کردن عسل می‌تواند کنه‌ها را بکشد.

• مکانیزم دفاعی:

این ماده در طبیعت توسط برخی مورچه‌ها و دیگر حشرات به‌عنوان مکانیزم دفاعی تولید می‌شود. در‌صورت تزریق آن به پوست شکارچیان یا شکار باعث تحریک، درد و التهاب خواهد شد.

• درمان سوختگی با اسید فرمیک:

برای درمان سوختگی پوست با اسید متانوئیک می‌توانید یک کمپرس مرطوب و سرد با یک پد استریل یا پارچه تمیز را روی محل سوختگی اسید بمالید. کمپرس را تا زمانی که برای کنترل درد لازم است روی زخم نگه دارید. در‌صورت امکان پوست سوخته یا محل سوختگی را با یک باند استریل شل بپیچید تا به آن فشار وارد نشود. بانداژ باعث خروج هوا از ناحیه مورد نظر می‌شود، درد را کاهش می‌دهد و از پوست تاول‌دار محافظت می‌کند. در‌صورت نیاز، مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن، ناپروکسن سدیم یا استامینوفن مفید خواهد بود.

اسید فرمیک را از کجا تهیه کنیم؟

صنایع و مشتریانی که قصد خرید اسید فرمیک  را دارند باید به مراکز و شکرت‌های معتبر تولیدکننده یا واردکننده این ماده مراجعه کنند تا بتوانند این ماده را با درجه خلوص مناسب در اختیار داشته باشند. مراکز متعددی همچون شرکت بازرگانی پترووال نسبت به فروش فرمیک اسید اقدام می‌کنند. این شرکت با تکیه بر سال‌ها تجربه موفق عناصر شیمیایی مختلف را با شرایط مناسب به دست مشتریان می‌رساند. آن‌ها می‌توانند پس از اطلاع و اطمینان از قیمت اسید فرمیک این ماده را از پترووال تهیه کنند.